基本介紹
- 中文名：阿姆哈拉語
- 外文名：Amharic
- 使用人數：2200萬（2007年人口普查）
- 語系：亞非語系
- 語族：閃米特語族
- 語支：南閃米特語支
- 官方語言：衣索比亞
基本介紹,發音,現代版本,教學發展,日常用語,
基本介紹
阿姆哈拉語(አማርኛ)為閃語的一種，是衣索比亞的官方語言，主要用於衣索比亞的中北部，但在該國其它地區也使用。在衣索比亞以外，阿姆哈拉語亦有270萬的使用者(尤其是分布在埃及、以色列、及瑞典等國)。它的書寫語是用一種稱為“斐德”(fidel)的字母，或稱"阿布基得字母"(abugida)。此種字母來自於已不在市面流通的吉茲語（吉茲語只用於衣索比亞的正教儀式，或此地的猶太人社區在進行經文儀軌時所使用）。
發音
由下列字型表中可了解到，有一些音素有兩組的婓德字母如"qaf"、"kaf"、"gäml"、"härm"，而在"h"卻有四組,在這些組群中所分出"u"音系列只拼出5個婓德字母。於婓德字母表中,母音是依其引用次序(ä、y、i、a、e、ə、o)來排列，而子音是以其音節種類來分組群順序(請參考上列之子音音素表)。婓德字母構成的方式是由最左邊第一欄上的子音加上最上邊列的母音所合成的，公式如：婓德字母=(子音+母音)。不過你要能夠看到這些婓德字型可能需要外加的阿姆哈拉語字型軟體來配合，這兒提供一種名為(GF Zemen Unicode}的字碼。
不以阿姆哈拉語為母語的人經常被這些看起來複雜又這么相似的婓德字母所困擾著。不過也不用擔心，阿姆哈拉語類如其它的閃語族系一樣是使用三個子音為字根基礎而來構成單詞的結構。一般嫻熟阿姆哈拉語的人都能夠利用子音在婓德字母群中的文字組合上之突顯特性，而來抓緊文章的主題內容。進一步來看，因為中文的字母型體本身也包含子母音的合成架構，因而使用中文的人對用以子母音合成之婓德字母來拼寫的阿姆哈拉語是比較容易理解的。另從音素組合表的角度而言，阿姆哈拉語的斐德字母表倒是類同於日文五十音等系列字母表。
現代版本
為了配合手機的簡訊傳送，在2004年由衣索比亞及美國的語言學家及科技人員，並和加州大學教授的共同參與之下，已將總數為345個的婓德字母簡縮為210個，再將210個字母歸類為28個基礎拼音字母。如此的發展之下，阿姆哈拉語已可配合手機來傳簡訊，進而衣索比亞的通訊也快速地跨入21世紀。
阿姆哈拉語例文
阿姆哈拉語例文教學發展
日常用語
| 英語 | 阿姆哈拉語 |
|---|---|
እንኳን ደህና መጣህ። (ənkwan dähna mäṭṭah) m እንኳን ደህና መጣሽ። (ənkwan dähna mäṭṭaš) f | |
Hello (General greeting) | ሰላም።(sälam) [peace] - inf ታዲያስ። (tadyass) - inf [how is it?] - inf ጤና ይስጥልኝ። (ṭenaisṭəlləň) >frm [may he (God) give you health on my behalf] |
How are you? | እንደምን አለህ፧ (əndämən alläh?) >m እንደምን አለሽ፧ (əndämən alläš?) >f እንደምን አላችሁ፧ (əndämən allaččhu?) - pl |
Reply to 'How are you?' | ደህና ነኝ። (dähna näň) |
ረጂም ጊዜ ከተለያየን። (räǧǧim gize kätäläyayän) | |
ስምህ ማን ነው፧(səməh man näw?) >m ስምሽ ማን ነው፧(səməš man näw?) >f የእርስዎ ስም ማን ነው፧(yärswo səm man näw?) frm | |
My name is ... | የኔ ስም... ነው(yäne səm ... näw) ስሜ ... ነው። (səme ... näw) |
Where are you from? | ከየት ነህ፧ (käyät näh?) >m ከየት ነሽ፧ (käyät näš?) >f ከየት ኖት፧ (käyät not?) frm አንተ ከየት ነህ፧ (antä käyät näh?) >m አንቺ ከየት ነሽ፧ (anchi käyät näš?) >f እርስዎ ከየት ኖት፧(ərswo käyät not?) frm |
I'm from ... | እኔ ከ ... ነኝ።(əne kä ... näň) ከ ... ነኝ። (kä ... näň) |
Pleased to meet you | ስለተዋወቅን ደስ ብሎኛል (səlätäwawäqən däs bəloňňall) |
Good morning (Morning greeting) | እንደምን አደርክ? (əndämən addärk?) >m እንደምን አደርሽ? (əndämən addärš?) >f አንደምን አደሩ?(əndämən addäru?) frm [how did you pass the night?] |
Good afternoon (Afternoon greeting) | እንደምን ዋልክ? (i'ndemin walik?) - m እንደምን ዋልሽ? (i'ndemin walish?) - f አንደምን ዋሉ(i'ndemin walu) - frm [how did you spend the day?] |
Good evening (Evening greeting) | አንደምን አመሸህ? (əndämən amäššäh?) >m ምሽቱን እንዴት አሳለፍከው? (məššətun əndet asalläfkäw?) >m አንደምን አመሸሽ? (əndämən amäššäš?) >f ምሽቱን እንዴት አሳለፍሽው? (məššətun əndet asalläfšəw?) >f አንደምን አመሹ? (əndämən amäššu?) frm [how did you spend the evening?] |
ደህና እደር (dähna där) >m ደህና እደሪ (dähna däri) >f ደህና እደሩ (dähna däru) frm/pl | |
Goodbye (Parting phrases) | ቻው (chaw) - inf ደህና ሁን (dähna hun) - m ደህና ሁኚ (dähna hunyi) - f ደህና ሁኑ (dähna hunu) - pl |
Good luck! | መልካም እድል (mälkam əddəl) - inf |
Cheers! Good Health! (Toasts used when drinking) | ለጤናችን (läṭenaččən) ለፍቅራችን (läfəqraččən) ለጓደኛነታችን (lägwadäňňannätaččən) |
መልካም ቀን። (mälkam qän) መልካም ቀን ይሁንልህ። (mälkam qän yəhunəlləh) >m መልካም ቀን ይሁንልሽ። (mälkam qän yəhunəlləš) >f መልካም ቀን ይሁንላችሁ። (mälkam qän yəhunəllaččhu) - pl | |
Bon appetit / Have a nice meal | ብላ (bəla) -eat!>m ብዪ (biy) -eat!>f ብሉ (bəlu) -eat!- pl መልካም ምግብ (mälkam məgəb) -good feasting |
Bon voyage / Have a good journey | መልካም ጉዞ። (mälkam guzo) መልካም ጉዞ ይሁንልህ። (mälkam guzo yəhunəlləh) >m መልካም ጉዞ ይሁንልሽ። (mälkam guzo yəhunəlləš) >f መልካም ጉዞ ይሁንላችሁ። (mälkam guzo yəhunəllaččhu) - pl |
I understand | ገባኝ (gäbbaň) -it entered me |
I don't understand | አልገባኝም(algäbbaňem) -it didn't enter me |
አላውቅም (alawqəm) | |
Please speak more slowly | እባክህ ቀስ ብለህ ተናገር። (əbakəh qässə bəlläh tänagär) >m እባክሽ ቀስ ብለሽ ተናገሪ። (əbakəš qässə bəlläš tänagäri) >f እባካችሁ ቀስ ብላችሁ ተናገሩ። (əbakaččhu qässə bəlläččhu tänagäru) pl እባክዎ ቀስ ብለው ይናገሩ። (ebakwo qäs beläw yenagäru) - frm |
Please say that again | እባክህ ያልከዉን ድገምልኝ። (əbakəh yalkäwn dəgäməlləň) >m እባክሽ ያልሽዉን ድገሚልኝ። (əbakəš yalššəwn dəgämilləň >f እባካችሁ ያላችሁትን ድገሙልኝ። (ebakaččhu yalaččhuten degämulleñ) - pl እባክዎ ያሉትን ይድገሙልኝ። (ebakwo yaluten yedegämulleñ) - frm |
Please write it down | እባካችሁ ያላችሁትን ድገሙልኝ። (ebakaččhu yalaččhuten degämulleñ) - pl እባክዎ ያሉትን ይድገሙልኝ። (ebakwo yaluten yedegämulleñ) - frm |
Do you speakAmharic? | አማርኛ ትችላለህ? (amariňňa təčəlalläh) >m አማርኛ ትችያለሽ? (amariňňa təčiyalläš) >f አማርኛ ትችላላችሁ? (amariňňa təčəlallaččhu) pl |
Yes, a little (reply to 'Do you speak ...?') | አዎ፣ ትንሽ (aw tənəš) |
How do you say ... inAmharic? | እንዴት ነው … በአማርኛ የምለው? (endiet näw … bä’amareñña yämmeläw) … በአማርኛ ምን ይባላል?) (… bä’amareñña men yebbalal) |
ይቅርታ(yəqərta) -forgivness | |
How much is this? | ስንት ነው ዋጋው፧(sənttə näw wagaw?) |
አዝናለሁ (azənallähw)-I am sorrowful | |
እባክህ(əbakəh) - m እባክሽ(əbakəš) - f እባክዎን(əbakown) - frm -I beg of you | |
አመሰግናለሁ (amäsäggänallähw) -I praise you በጣም አመሰግናለሁን (bäṭam amäsäggänallähun) | |
Reply to thank you | ምንም አይደለም (mənəm aydälläm) -it is nothing ችግር የለም (čəggər yälläm) -there is no problem |
Where's the toilet? | ሽንት ቤት የት ነው? (šəntə bet yätə näw) - inf መጸዳጃ ክፍል የት ነዉ? (mäs'ädaǧǧa kəfl yätə näw) - frm |
This gentleman will pay for everything | ለሁሉም ይህ ሰዉየ ይከፍላል። (lähulum yəh säwye yəkäflall) |
This lady will pay for everything | ለሁሉም ይህች ሴትዮ ትከፍላለች። (lähulum yəč setyo təkäflalläč) |
Would you like to dance with me? | ከኔ ጋር መደነስ ትፈልጋለህ። (käne gar mädänäs təfälləgalläh?) >m ከኔ ጋር መደነስ ትፈልጊያለሽ። (käne gar mädänäs təfälləgiyalläš?) >f |
I like you (as a friend) | እወድሀለሁ። (əwäddəhallähw) >m እወድሻለሁ። (əwäddəšallähw) >f |
አፈቅርሻለሁ። (əfäqrəšallähw) >m አፈቅርሀለሁ። (əfäqrəhallähw) >f | |
ምህረቱን ያምጣልህ። (məhərätun yamṭalləh) >m ምህረቱን ያምጣልሽ። (məhərätun yamṭalləš) >f (may his (God's) mercy come for you) | |
Go away! | ሂድ! (hid) >m ሂጂ! (hiǧǧi) >f ሂዱ! (hidu) - pl |
Leave me alone! | ለቀቅ አርገኝ። (läqäq arrəgäň) >m ለቀቅ አርጊኝ። (läqäq arrəgiň) >f |
እርዳኝ (ərdaň!) >m እርጂኝ (ərǧǧiň!) >f እርዱኝ (ərduň!) - pl | |
Fire! | እሳት (əsat!) |
ቁም! (qum) >m ቁሚ! (qumi) >f | |
Call the police! | ፖሊስ ጥራ። (polis ṭərra!) >m ፖሊስ ጥሪ ። (polis ṭərri!) >f ፖሊስ ጥሩ ። (polis ṭərru!) - pl |
Christmas and New Year greetings | እንኳን አደረሰህ (ənkwan adärräsäh) >m እንኳን አደረሰሽ (ənkwan adärräsäš) >f እንኳን አደረሱ (ənkwan adärräsu) - frm እንኳን አደረሳችሁ (ənkwan adärräsaččhu) - pl [even you have ushered in (the holiday)!] እንኳን አብረው አደረሰን (ənkwan abräw adärräsän) [reply - even we have ushered in together!] |
Easter greetings | መልካም ፋሲካ (mälkam fasika) |
መልከም ልደት (mälkam lədät) | |
One language is never enough | አንድ ቋንቋ ብቻ በቂ አይደለም (and qwanqa bəča bäqi aydälläm) |
My hovercraft is full of eels Why this phrase? | የኔ ማንዣበቢያ መኪና በዓሣዎች ተሞልቷል (yäne manžabäbia mäkina bä'asawoch tämoltwal) - ["fish"] የኔ ማንዣበቢያ መኪና በእባቦች ተሞልቷል (yäne manžabäbia mäkina bä'əbaboch tämoltwal) - ["snakes"] (there is no word for eels in Amharic) |
