奧塞梯語

奧塞梯語

奧塞梯語(奧塞梯語:Ирон ӕвзаг,Iron ævzag或Иронау,Ironauу,俄語:Осетинский язык),奧塞梯人的語言,屬印歐語系伊朗語族,是一種通行於俄羅斯喬治亞邊界、高加索山區的一種語言。目前使用人口大約有50萬,其中60%居住在俄羅斯的北奧塞梯,15%居住在喬治亞的南奧塞梯

奧塞梯語與Tati語及Talyshi都是伊朗語族的主要語言,它在高加索地區有相當數量的使用人口。

相傳奧塞梯語起源於薩爾馬提亞語。

基本介紹

  • 中文名:奧塞梯語
  • 外文名:奧塞梯語:Ирон ӕвзаг, Iron ævzag 
  • 語系:印歐語系—伊朗語族
  • 語言人口:50萬人
語音系統,字母,方言,印歐語系,日常用語,

語音系統

奧塞梯語有7個元音:
前元音央元音後元音
閉元音
и /i/
ы /ɨ/
у /u/
中元音
е /e/
æ /ə/
о /o/
開元音
а /a/

奧塞梯語有26個輔音:

後齒齦音/硬顎音
普通音
唇音化
普通音
唇音化
濁音
б /b/
д /d/
г /ɡ/
гу /ɡʷ/
清音
п /p/
т /t/
к /k/
ку /kʷ/
хъ /q/
хъу /qʷ/
пъ /pʼ/
тъ /tʼ/
къ /kʼ/
къу /kʷʼ/
濁音

дз /dz/
дж /dʒ/
清音
ц /ts/
ч /tʃ/
噴音
цъ /tsʼ/
чъ /tʃʼ/
濁音
в /v/
з /z/
гъ /ʁ/
清音
ф /f/
с /s/
х /χ/
ху /χʷ/
м /m/
н /n/
л /l/
р /r/
й /j/
у /w/

字母

奧塞梯語總共有35個音素:26個輔音、7個元音和2個雙元音。古代,奧塞梯語曾採用希臘字母拼寫,現代則使用一套改良過的西里爾字母。不過奧塞梯語在從土耳其獨立到史達林在蘇聯執政這段時間內採用土耳其式拉丁字母來書寫。
奧塞梯語西里爾字母的特點是字母的分工比土耳其式拉丁字母更精細。其中常用的元音字母“ӕ/Ӕ”(æ的西里爾版本)更是奧塞梯語所獨有。
以下是奧塞梯語使用西里爾字母拉丁字母,和喬治亞字母之對照表:
現代西里爾字母(從1937年開始)
括弧內之拼音法為非官方語音使用法。
現代西里爾字母
字母
А
Ӕ
Б
В
Г
(Гу)
Гъ
(Гъу)
Д
Дж
a
ӕ
б
в
г
(гу)
гъ
(гъу)
д
дж
/a/
/ə/
/b/
/v/
/ɡ/
/ɡʷ/
/ʁ/
/ʁʷ/
/d/
/d͡ʒ/
字母
Дз
Е
З
И
Й
К
(Ку)
Къ
(Къу)
Л
дз
е
з
и
й
к
(ку)
къ
(къу)
л
IPA
/d͡z/
/e/
/z~ʒ/
/i/
/j/
/k/
/kʷ/
/kʼ/
/kʷʼ/
/l/
字母
М
Н
О
П
Пъ
Р
С
Т
Тъ
У
м
н
о
п
пъ
р
с
т
тъ
у
IPA
/m/
/n/
/o/
/p/
/pʼ/
/r/
/s~ʃ/
/t/
/tʼ/
/u,w/
字母
Ф
Х
(Ху)
Хъ
(Хъу)
Ц
Цъ
Ч
Чъ
Ы
ф
х
(ху)
хъ
(хъу)
ц
цъ
ч
чъ
ы
IPA
/f/
/χ/
/χʷ/
/q/
/qʷ/
/t͡s/
/t͡sʼ/
/t͡ʃ/
/t͡ʃʼ/
/ɨ/
拉丁字母 (1923年-1937年)
拉丁字母
字母
A
Æ
B
C
Ch
Č
Čh
D
Dz

a
æ
b
c
ch
č
čh
d
dz

IPA
/a/
/ə/
/b/
/ts/
/tsʼ/
/t͡ʃ/
/t͡ʃʼ/
/d/
/d͡z/
/d͡ʒ/
字母
E
F
G
Gu
H
Hu
I
J
K
Ku
e
f
g
gu
h
hu
i
j
k
ku
IPA
/e/
/f/
/ɡ/
/ɡʷ/
/ʁ/
/ʁʷ/
/i/
/j/
/k/
/kʷ/
字母
Kh
Khu
L
M
N
O
P
Ph
Q
Qu
kh
khu
l
m
n
o
p
ph
q
qu
IPA
/kʼ/
/kʷʼ/
/l/
/m/
/n/
/o/
/p/
/pʼ/
/q/
/qʷ/
字母
R
S
T
Th
U
V
X
Xu
Y
Z
r
s
t
th
u
v
x
xu
y
z
IPA
/r/
/s~ʃ/
/t/
/tʼ/
/u,w/
/v/
/χ/
/χʷ/
/ɨ/
/z~ʒ/
喬治亞字母
括弧內之拼音法為非官方語音使用法。
喬治亞字母
字母



З

(Гу)

(Гъу)


a
ӕ
б
в
г
(гу)
гъ
(гъу)
д
дж
IPA
/a/
/ə/
/b/
/v/
/ɡ/
/ɡʷ/
/ʁ/
/ʁʷ/
/d/
/d͡ʒ/
字母


ზ~ჟ



(Ку)

(Къу)

дз
е
з
и
й
к
(ку)
къ
(къу)
л
IPA
/d͡z/
/e/
/z~ʒ/
/i/
/j/
/k/
/kʷ/
/kʼ/
/kʷʼ/
/l/
字母






ს~შ



м
н
о
п
пъ
р
с
т
тъ
у
IPA
/m/
/n/
/o/
/p/
/pʼ/
/r/
/s~ʃ/
/t/
/tʼ/
/u,w/
字母


(Ху)

(Хъу)




Ы
ф
х
(ху)
хъ
(хъу)
ц
цъ
ч
чъ
ы
IPA
/f/
/χ/
/χʷ/
/q/
/qʷ/
/t͡s/
/t͡sʼ/
/t͡ʃ/
/t͡ʃʼ/
/ɨ/

方言

奧塞梯語有兩種主要方言:伊龍方言(Iron)及迪戈爾方言(Digor)。伊龍方言使用人口達六分之五。季戈爾方言在12世紀以前曾是主要方言,但之後被伊龍方言取代。此外,還有第三大方言傑西克方言(Jassic),曾在匈牙利境內使用。
奧塞梯語的書面語以伊龍方言為基礎。
方言比較表
伊龍方言
迪戈爾方言
中文
Салам!
Салам!
嗨!
Куыд у?
Куд æй?
你好嗎?
Хорз.
Хуарз.
還好。
Чи дæ уарзы?
Ка дæ уарзуй?
誰愛你呢?
Дæ фыд кæм и?
Дæ фидæ кæми ’й?
你父親在哪兒?
Цы кæныс?
Ци кæнис? [chi kænis]
你怎么呢?
Ме ’мбалимæ рацу-бацу кæнын.
Ме ’нбали хæццæ рацо-бацо кæнун. [ц= 俄語:ц]
和朋友去溜一溜。
Стыр Хуыцауы хорзæх нæ уæд!
Устур Хуцауи хуæрзæнхæ нæ уæд!
咱們來感激偉大神祇的恩典!

印歐語系

底下列出奧塞梯語和一些普通印歐語系同源詞比較表:

月份
新的
母親
姐妹
夜晚
奧塞梯語
арт
(art)
мæй
(mæj)
нæуæг
(næwæg)
мад
(mad)
хо
(xo)
æхсæв
(æxsæv)
agni/atar
māsa
nava
matar
svasā
rātri
agir
mang
nu
mak/daik
xoşk
şev
اور
(or)
مياشت
(mjāšt)
نوى
(nəwai)
مور
(mōr)
خور
(xōr)
شپه
(špa)
آتش
(ātaš)
ماه
(māh)
نو
(now)
مادر
(mādar)
خواهر
(xāhar)
شب
(šab)
āg
mahīna
nayā

behn
rāt
fire
month
new
mother
sister
night
Feuer
Monat
neu
Mutter
Schwester
Nacht
ignis
mēnsis
novus
māter
soror
nox
feu
mois
nouveau
mère
sœur
nuit
fuoco
mese
nuovo
madre
sorella
notte
fuego
mes
nuevo
madre
hermana
noche
foc
mes
nou
mare
germana
nit
foc
luna
nou
mamă
soră
noapte
φωτιά
(fotiá)
μήνας
(minas)
νέος
(neos)
μητέρα
(mitera)
αδελφή
(adhelfi)
νύχτα
(nihta)
ugnis
mėnuo
naujas
motina
sesuo
naktis
огън
(ogən)
месец
(mesets)
нов
(nov)
майка
(maika)
сестра
(sestra)
нощ
(nosht)
огонь
(ogón’)
месяц
(miesyats)
новый
(novyi)
мать
(mat')
сестра
(siestra)
ночь
(noch)
鼻子





奧塞梯語
фындз
(fyndz)
æртæ
(ærtæ)
сырх
(syrx)
бур
(bur)
цъæх
(ts'æx)
бирæгъ
(biræh)
nāsa
traya
rudhira
peeta
vrkis
difn/lut

sor
zer
kesk/şîn
gurg
پوزه
(pōza)
درې
(drē)
سور
(sur)
ژړ
(žəṛ)
شين
(šin)
لېوه
(lewə)
بینی / پوزه
(poze / bini)
سه
(se)
سرخ
(sorx)
بور/ زرد
(zard / bur)
سبز
(sabz)
گرگ
(gorg)
nāk
tīn
lāl
pīlā
harā
bheyrryā
nose
three
red
yellow
green
wolf
Nase
drei
rot
gelb
grün
Wolf
nasus
trēs
ruber
flāvus, gilvus
viridis
lupus
nez
trois
rouge
jaune
vert
loup
naso
tre
rosso
giallo
verde
lupo
nariz
tres
rojo
amarillo
verde
lobo
nas
tres
roig / vermell
groc
verd
llop
nas
trei
roşu
galben
verde
lup
μύτη
(miti)
τρία
(tria)
ερυθρός
(erithros)
κίτρινος
(kitrinos)
πράσσινος
(prassinos)
λύκος
(likos)
nosis
trys
raudona
geltona
žalias
vilkas
нос
(nos)
три
(tri)
червен
(cherven)
жълт
(zhəlt)
зелен
(zelen)
вълк
(vəlk)
нос
(nos)
три
(tri)
красный, рыжий
(krasnyi, ryzhyi)
жёлтый
(zholtyi)
зелёный
(zielionyi)
волк
(volk)

日常用語

英語奧塞梯語
Æгас нæм цу цæут
(Ægas næm cu cæut)
Hello (General greeting)
Арфæ (Arfæ)
Салам (Salam) - inf
Æгас цæут (Ægas cæut)
Hello(on phone)
Куыд дӕ стут?
(Kuyd dæ stut?)
Куыд цæрут?
(Kuyd cærut?)
Reply to 'How are you?'
Тынг дзӕбӕх. Сымах та?
(Tyng dzæbæh. Synax ta?)
Бузныг, хорз. Сымах та?
(Buznyg, xorz. Synax ta?)
Дæ ном куыд у?
(Dæ nom kuyd?)
My name is ...
Мæ ном хуыйны ...
(Mæ nom xuyjny ...)
Where are you from?
I'm from ...
Æз дæн ...
(Æz dæn ...)
Pleased to meet you
Æхсызгон мын у уемæ базонгæ уын
(Æxcyzgon myn u uemæ bazongæ uyn)
Æхсызгон мын у демæ базонгæ уын
(Æxcyzgon myn u demæ bazongæ uyn)
Good morning
(Morning greeting)
Дæ уæ райсом хорз (Dæ uæ rajsom xorz)
Good afternoon
(Afternoon greeting)
Дæ уæ бон хорз (Dæ uæ bon xorz)
Good evening
(Evening greeting)
Дæ уæ изæр хорз (Dæ uæ izær xorz)
Хæрзæхсæвтæ кæ раут
(Xærzæxsævtæ kæ raut)
Goodbye
(Parting phrases)
Фенынмæ (Fenynmæ)
Good luck!
Уæлахиз у! (Uælaxiz u!)
Дзæбæх ут! (Dzæbæx ut!)
Cheers! Good Health!
(Toasts used when drinking)
Уæ дæ цæрæнбоны тыххæй!
(Uæ dæ cærænbony tyxxæj!)
Bon appetit /
Have a nice meal
Bon voyage /
Have a good journey
Фæндараст (Fændarast)
Дæ фæндаг раст! (Dæ fændag rast!)
О (o)
Нæ. (Næ)
I understand
Æз уæ æмбарын (Æz uæ æmbaryn)
I don't understand
Æз уæ æмбарын нe 'мбарын
(Æz uæ æmbaryn ne 'mbaryn)
Please speak more slowly
Табуафси сындæгдæр дзур
(Tabuafsi syndægdær dzur)
Уæ хорзæхæй, сындæгдæр дзурут
(Uæ xorzæxæj syndægdær dzurut)
Please say that again
Иу хатт-ма йæ зæгъут, уæ хорзæхæй
(Iu xatt-ma jæ zæhut, uæ xorzæxæj)
Please write it down
Ныффыссут, уæ хорзæхæй
(Nyffyssut, uæ xorzæxæj)
Do you speak English?
Сымах уырыссагау англисагау?
(Symax uyrysagau anglisagau?)
Do you speakOssetian?
Сымах ирон ӕвзаг дзурут зонут?
(Symax iron ævzar dzurut zonut?)
Иронау дзурыс? (Ironau dzurys?)
Yes, a little
(reply to 'Do you speak ...?')
Speak to me inOssetian
How do you say ... in Ossetian?
Бахатыр кæнут (Baxatyr kænut)
How much is this?
Цас у уый аргъ? (Cas u uyj arh?)
Бахатыр кæнут (Baxatyr kænut)
Табуафси (Tabuafsi)
Бузныг (Buznyg)
Арфæгонд у ут (Arfægond u ut)
Стыр бузныг дын уын (Styr buznyg)
Reply to thank you
Ницы кæны (Nicy kæny)
Ницы кæны, арфæйы аккаг нæу
(Nicy kæny, arfæjy akkag næu)
Where's the toilet?
This gentleman will pay for everything
This lady will pay for everything
Would you like to dance with me?
Бар мын раттут уемæ акафынæн?
(Bar myn rattut uemæ akafynæn?)
Do you come here often?
Æз дæ уарзын (Äz dä uarzyn)
Go away!
Leave me alone!
Fire!
Call the police!
Christmas and New Year greetings
Ног азы хорзæх дæ уæд
(Nog azy xorzæx dæ uæd) -Happy New Year
Easter greetings
Birthday greetings
Арфæ дын кæнын дæ райгуырæн бон
(Arfæ dyn kænyn dæ rajguyræn bon)
One language is never enough
My hovercraft is full of eels
Why this phrase?

相關詞條

熱門詞條

聯絡我們